Η Αρμενία εις ερείπια.
Περιγραφή αυτόπτου.

Ιδιαίτερον τηλεγράφημα.

Λονδίνον, Πέμπτη, πρωί. – Τηλεγραφούσιν εκ Πετρουπόλεως προς τους «Τάιμς», ότι ζωηροτάτην εντύποσιν προκαλούν τ’αποτελέσματα ενός αξιοθαυμάστου ταξειδίου του Αρμενίου Αβετιζάν, έφορου γνωστοτάτου μουσείου του Καυκάσου. Ο οποίος είχε το θάρρος να εισέλθη μέχρις αυτής της καρδίας της πολεμικής ζώνης περί την λίμνην Βάν, προς τον σκοπόν του να διασώση παν ότι ητο δυνατόν να σωθή εκ των εις τα μέρη ταύτα διατηρουμένων χριστιανικών και άλλων κειμηλίων και αρχαιοτήτων.

Ο Αρμένιος έφορος επέστρεψεν ήδη εις Τυφλίδα, αφού έφερεν εις πέρας τον σκοπόν του, κομιστής πολυτημοτάτης συλλογής κειμηλίων, τα οποία μόλις κατώρθωσε να σώση από πλήρους καταστροφής.

Κατά πληροφορίας τας οποίας μετέδωκεν ο αυτός Αρμένιος επισκέπτης της πολεμικής ζώνης, η πόλις του Βάν ευρίσκεται ήδη εν ερειπιώδει καταστάσει, παρανάλωμα κατά το πλείστον του πυρός.

Σφαγαι επίσης και άλλαι φρικαλεότητες διεπράχθησαν εις βάρος του αμάχου Αρμενικού πληθυσμού υπό τον υποχωρούντος Τουρκικού στρατού.

«Παντού, λέγει ο Αρμένιος Αβετιζάν, ευρίσκονται εξηπλωμένα κατά γής πτώματα, όλαι αι χριστιανικαί εκκλησίαι του νομού Βάν κατεστράφησαν, μόνον δε τρία μοναστήρια, εις τα εφυλασσοντο από της αρχαιότητος θησαυροί ολόκληροι διαφόρων κειμηλίων, απομένουν αβλαβή, αλλά το επεριεχόμενον των διηρπάγη εξ ολοκλήρου.»

Ο Αρμένιος έφορος συνεχάρη εν τέλει την Ρωσσικήν Αυτ. Ακαδημίαν των Επιστημών, χάρις εις τας οδηγίας της οποίας εσώθησαν εκ του πυρός των καιομένων εισέτι διαμερισμάτων της Αρμενίας τα ολίγα κειμήλια, ατίνα εκόμισεν ούτος εκ της ζώνης του πολέμου και τα οποία χρονολογούνται από παναρχαίων χρόνων.